Onlangs sprak ik Inge. Ze werkt al jarenlang als ambulant begeleider met mensen met autisme. Haar partner heeft ook autisme en is onlangs gediagnostiseerd. Van haar zoon wisten ze het al langer en inmiddels hebben ze de opvoeding, school en andere zaken goed op de rit.

De man van Inge, Marcel is sinds kort in coaching bij een gecertificeerd autismecoach. Een paar gesprekken zijn er inmiddels geweest en wow, wat een fantastische vooruitgang. Hij zit lekkerder in zijn vel, is een leukere vader en partner geworden. Wat heerlijk om te merken.

Helpen bij relationele vraagstukken

Ze vraagt zich af hoe zij ook bij relatievraagstukken beter kan helpen bij de cliënten die ze bezoekt. Want er komen regelmatig vraagstukken op haar pad. Over vriendschappen die moeizaam verlopen. Over conflictsituaties die opgelost moeten worden. Daarnaast wil ze graag haar cliënten leren hoe ze meer toegerust zijn om relaties te begrijpen, ontwikkelen en handhaven.

Toch heeft Inge wel haar twijfels. Als coach of ambulant begeleider ben je geen relatie- of systeemtherapeut. Omdat ze dit soort opleidingen niet heeft gedaan vraagt ze zich wel of ze wel de juiste aangewezen persoon is om hierbij te helpen. Kun je als coach wel helpen bij relatieproblemen als er autisme in het spel is? Kan iemand met autisme überhaupt wel zijn of haar relatie verbeteren? Want het komt toch door de beperkingen, voortkomend uit het autisme, dat hierin problemen ontstaan?

Problematiek

Vaak is de problematiek al heel heftig voordat er hulp ingeroepen wordt en staat op punt van escaleren. Als je net als ik bent, dan breekt je hart regelmatig van alle moeilijke, dramatische en innig verdrietige situaties waar klanten in terecht zijn gekomen.

Bij veel volwassenen met autisme ontbreken er vaak (delen van) de basale relationele en communicatieve kennis en vaardigheden, waardoor het niet altijd mogelijk is om binnen afzienbare tijd naar een oplossing van het probleem toe te werken. Was er maar een handleiding beschikbaar, verzuchten ze vaak, waarin precies staat hoe ik met anderen mensen om moet gaan. Wat ik snap er de ballen niet van. Waarom zijn mensen zo verrekte ingewikkeld en zeggen ze niet gewoon wat ze bedoelen.

Als dit soort onderwerpen in je coachgesprekken aan de orde komen kun je je onmachtig voelen om ze op de juiste manier te helpen rondom relaties. Je twijfelt aan jezelf: Is de kennis en ervaring die je zelf hebt opgedaan in het leven over omgaan met anderen wel voldoende om anderen daar goed mee te helpen? Het kan je slapeloze nachten bezorgen omdat je wel de juiste dingen wilt doen of zeggen, zodat je ze niet van de wal in de sloot helpt. Je merkt dat je kansen laat liggen in de coaching. Ziet dat je hen zou moeten kunnen helpen maar je weet niet hoe. Omdat je niet over de juiste vaardigheden en tools beschikt.

Van waarde zijn

Toch geeft het enorm veel voldoening als je mannen en vrouwen met autisme, die vaak leven in onbegrip, eenzaamheid en frustratie, kunt helpen om een fantastische collega, partner, ouder en vriend te zijn. Het geeft zin aan je leven en draagt bij aan een betere wereld. Herkenbaar? Dat je kunt helpen bij relatievraagstukken waardoor zij weer vertrouwen en plezier in hun relaties krijgen. Ze de ander weer leuk gaan vinden, weten wat ze kunnen doen.

Wat fijn is het dan als je erop kunt vertrouwen dat je van waarde bent. Dat je niet eindeloos zit te piekeren, studeren en suf wordt van alle intervisie. Maar dat je heel veel impact hebt terwijl het je minder tijd en energie kost. Omdat je precies weet wat je wanneer kunt inzetten met welk effect. Waarmee je de cliënt heel goed helpt en je een positieve bijdrage levert aan zijn leven en die van zijn omgeving.

Het is niet raar dat relaties met collega, partner, vriend of kind vaak onderwerp van gesprek zijn in coachingsgesprekken met volwassenen met autisme.

Moeite met wederkerigheid en inleving in anderen

De criteria’s van autisme, zoals moeite met wederkerigheid of zich moeilijk kunnen inleven in anderen en hen aanvoelen, maken dat het ontwikkelen, handhaven en begrijpen van sociale relaties niet altijd soepel gaat. Net als de beperkingen in de non-verbale communicatie, alles wat zonder woorden plaatsvindt. De sterke behoefte aan voorspelbaarheid, routines en rituelen, die in een relatie lang niet altijd vanzelfsprekend zijn. De sensorische over- en ondergevoeligheid waardoor omgaan met anderen door alle prikkels in geluid, aanrakingen en emoties intensief en stressvol is, zodat ze echt tijd nodig hebben om weer te ontprikkelen.

Laatst schreef iemand met autisme me nog: “Wat doe ik als het me echt niet interesseert wat iemand denkt of vindt maar toch moet doen alsof ik geïnteresseerd ben omdat het van me verwacht wordt?”

Als je weet dat deze aspecten leidend zijn in het verkrijgen van een diagnose in het autistisch spectrum dan is het logisch dat de relatie tussen de persoon met autisme en een collega, vriend of partner regelmatig aan de orde komt in gesprekken met mensen met autisme. Het zijn juist die dingen die door het autisme moeilijk zijn.

Dat neemt niet weg dat mensen met autisme het heel vervelend vinden dat het zo is. Ze zijn niet dom en zien ook wel dat ze anders reageren dan anderen. Dat ze niet die respons krijgen die anderen vaak wel krijgen. Ze balen ervan dat het hun zoveel energie kost om met anderen om te gaan. Ze willen niet die stress ervaren van feestjes. Ze houden enorm veel van hun partner en willen helemaal niet scheiden. Ze voelen zich vaak eenzaam en dat willen ze ook niet.

Coachen bij vraagstukken op relatiegebied

Om als coach goed te kunnen coachen bij vraagstukken op het gebied van relaties met iemand met autisme is het nodig dat je weet welke rol autisme speelt in de relatie. En dat je precies weet hoe je daar als coach op aan kunt sluiten. Zodat de ander inzicht krijgt in zijn eigen aandeel en leert wat de ‘regels van het relationele spel’ zijn. Dat hij of zij reflecteert op het eigen gedrag en leert wat al dan niet handig is om te doen. En dat je cliënt ontdekt waar de kansen en mogelijkheden zitten om wel die aansluiting te hebben, open te staan voor meningen van anderen, zelf initiatief neemt en tijd en energie in de ander te steken. Omdat er volop mogelijkheden zijn. Omdat ze weten dat het hen beiden gelukkiger maakt. En dat ze er heel veel effort, geld en tijd in willen steken, als ze maar weten hoe.

Hoe handig zou het zijn als je dan een coachprogramma had waarmee je jouw cliënten kunt helpen om een fijnere collega, vriend of partner te zijn. Of hem of haar helpt om de partner en ouder te zijn die hij graag wil zijn. Dat je flexibel in kunt spelen op de dingen waar je cliënt mee komt en toch zich toch toegerust voelt met de kennis, vaardigheden en tools die hebt gekregen. Een gestructureerde, logische aanpak waarin je alle belangrijke aspecten rondom relaties aan de orde laat komen. Waardoor je geen brandje of bosbrand blust, maar hem vaardig maakt om alle relaties beter te kunnen hanteren. Omdat coachen bij autisme anders gaat dan coachen waarin autisme geen rol speelt.

Effectief coachen

Een goede coach van mensen met autisme is een kei in aansluiten, structuur aanbrengen en weet hoe hij aan de juiste knoppen draait om resultaat te bereiken. Dit is precies wat Inge leert zodat zij haar cliënten beter kan helpen. En het is wat jij ook kunt leren in de AutismeCoach Jaaropleiding. Kijk hier voor alle informatie hierover.

In januari start er een groep enthousiaste coaches die van meer waarde willen zijn voor volwassenen met autisme en ook willen kunnen coachen bij relationele vraagstukken. Ben jij daar ook bij?