We zijn natuurlijk allemaal anders — qua uiterlijk, maar ook in hoe ons brein werkt. Ons uiterlijk zie je meteen, maar wat er in iemands hoofd gebeurt? Dat blijft meestal onzichtbaar. (Tenzij je toevallig je diploma helderziendheid hebt gehaald natuurlijk. 😉)
Wat we wél zien, is gedrag. En gedrag interpreteren we al snel op basis van onze eigen kennis en ervaring. Soms ziklopt dat aardig, maar vaak ook niet… En dan vinden we elkaar al snel “lastig”, “moeilijk”, “vreemd” of “een beetje bijzonder”.
Wat betekent ‘neurotypisch’ eigenlijk?
Voor ongeveer 80% van de mensen geldt dat hun brein min of meer werkt zoals de meeste andere breinen. Dat noemen we neurotypisch. Dat betekent niet dat alles altijd makkelijk gaat, maar over het algemeen lukt het prima om de wereld te begrijpen, te functioneren, en binnen redelijke grenzen mee te draaien.
En neurodivergent dan?
Zo’n 20% van de mensen heeft een brein dat op bepaalde punten duidelijk anders werkt. Niet zelden wijkt dit zo af van het gangbare, dat er een diagnose bij komt kijken. Bijvoorbeeld autisme, ADHD, hoogbegaafdheid, dyslexie, leerstoornissen.
Ik hoop zelf dat diagnoses niet gesteld worden vanuit het idee van ‘stoornis die gefikst moet worden, zo zie ik het in ieder geval niet. Ik geloof ook niet dat diagnoses bedoeld zijn om mensen in hokjes te plaatsen. Wat mij betreft kan een diagnose juist helpend zijn: het helpt gedrag beter te begrijpen en de onderliggende behoeften te (h)erkennen.
Diversiteit is geen probleem, maar een kracht
In de natuur vinden we diversiteit heel normaal. We verwachten niet dat een waterlelie in de woestijn groeit, of dat een cactus floreert in een bosmeertje. Logisch toch?
En toch… van mensen verwachten we dat vaak wél. Onze maatschappij is grotendeels ingericht op neurotypische breinen. Voor neurodivergente mensen betekent dat vaak leven in een wereld die niet is afgestemd op wie ze van nature zijn. Dat vraagt veel energie, aanpassing en doorzettingsvermogen, soms tot uitputting aan toe. En wat je van buitenaf ziet, kan dan soms vreemd lijken als je het ‘waarom’ niet kent.
Terugkomend op de vraag ‘wat is normaal?’
Het ‘normaal’ bestaat denk ik niet onder mensen. Wel ‘meer voorkomend of meest gangbaar’ — die 80% neurotypische mensen.
Wat denk jij?
Gelukkig verandert er iets
Ik zie steeds meer nieuwsgierigheid en openheid rondom neurodiversiteit. Steeds meer mensen willen begrijpen in plaats van oordelen. En dat is fantastisch, want hoe meer we vanuit nieuwsgierigheid en begrip met elkaar omgaan, hoe beter we elkaars kwaliteiten benutten — en bijdragen aan een beetje meer levensgeluk voor iedereen.
Wil jij daar ook meer in betekenen?
Dan is de live 3-daagse training Coachen bij Neurodiversiteit misschien precies iets voor jou.
Voor iedereen die:
- van nature nieuwsgierig is
- graag leert samen met anderen
- ruimte wil voor vragen, oefenen en reflectie
Leer je liever in je eigen tempo, zonder te reizen of in een groep te zitten? Dan is er ook een online variant van de training.